ParaMythology

Słowniczek imion, nazw i terminów w języku nahuatl

Acatl (akatl) - trzcina. Nazwa roku w kalendarzu obrzędowym.
Anáhuac (Anauak) - W pobliżu wody. Nazwa centralnej części Meksyku położonej nad jeziorami. Dolina Meksyku.
Atl - Woda. Nazwa dnia w kalendarzu obrzędowym.
Aztlan - Miejsce Czapli. Legendarna siedziba Azteków, z której wywędrowali, osiedlając się po długiej peregrynacji w Dolinie Meksyku.
Calli (kalli) - dom. Nazwa roku w kalendarzu obrzędowym.
Calmécac (kalmekak). Kolegium, w którym kształcony przyszłą elitę świecką i sakralną. Patronem uczelni był bóg Quetzalcoatl.
Calpulli (kalpulli). Instytucja społeczna wywodząca się z rodowej organizacji, "łączyła rodziny związane pokrewieństwem, zawodem bądź formą kultu".
Camaxtli (Kamasztli). Bóg myślistwa, czczony głównie przez mieszkańców Tlaxcali.
Centzon Huitznahua (Sentson Uizaua) - Czterystu z południa. Mityczni bracia Huitzilopochtli; według ogólnie przyjętej interpretacji - gwiazdy południa.
Centzon Mimixcoa (Sentson Mimiszkoa) - Czterystu z północy, czterysta wężów chmur. Gwiazdy północy.
Chalchihuitl (Czalcziuitl). Kamień zielonej barwy: szmaragd, jadeit itp. Nazwa nadawana rzeczy drogocennej i pięknej.
Chalchiuhtlicue (Czalcziutlikue) - Ta w spódnicy z zielonego kamienia (ze szmaragdów lub jadeitu). Bogini Wody.
Mictlan (Miktlan). Według wierzeń Azteków miejsce dokąd udawały się dusze ludzi zmarłych śmiercią naturalną.
Mictlanecuhtli (Miktlantekutli). Pan podziemnego świata zmarłych.
Mixcóhuatl, Mixcóatl (Miszkouatl, Miszkoatl) - Chichimecki bóg wojny i myślistwa. Symbol drogi mlecznej.
Montezuma, Moctezuma albo Motecuhzoma. Imię dwóch władców azteckich.
Moyocoyani - Ten, który się stwarza sam. Jeden z tytułów Boga Dwoistości.
Nahualli (naualli) - czarownik, mag; bliźniak (dwojniak).
Nanahuatzin (Nanauatzin) - Wrzodowaty, pokryty wrzodami. Imię boga, który rzucił się do ognia i stał się słońcem.
Nezalhualcóyotl (Nezalualkojotl) - Nienasycony kojot. Imię słynnego władcy miasta-państwa Texcoco.
Nochtli (nocztli). Owoc nopalu.
Nopal - kaktus, opuncja.
Ocelotl (oselotl) - jaguar. Nazwa dnia w kalendarzu obrzędowym.
Omecíhuatl (Omesiuatl) - Pani Dwoistości. Bogini dwoista. Zwana również Tonacaciuatl.
Ometeótl, Ometecuhtli (Ometeotl, Ometekutli) - Pan Dwoistości. Bóg Dwoisty. "Matka i ojciec bogów i ludzi". Dawca życia. Zwany również Tonacatecutli.
Omeyocan (Omejokan). Siedziba boskiej dwoistej pary, w trzynastym niebie.
Oxomoco, Oxocmoc, Xumoco (Oszomoko, Oszokmoko, Szumoko). Imię pierwszego mężczyzny.
Quetzal, quetzalli (Ketsal). Ptak o pięknych piórach używanych jako ozdoba stroju władców i wysokich dostojników.
Quetzalcoatl (Ketsalkoatl) - według niektórych relacji Quetzalcohuatl - Wąż o piórach quetzala, inaczej: Wąż okryty piórami, także Bliźniak drogocenny: 1) Bóg, współtwórca świata, walczący z Tezcatlipocą; 2) postać historyczna - władca i kapłan toltecki; 3) tytuł dwóch najwyższych kapłanów azteckich.
Quinametzin (kinametsin) - Giganci. Mityczni mieszkańcy Meksyku, którzy zginęli wskutek potopu podczas Słońca Wody.
Tecpactl (tekpaktl) - krzemień, także nóż z krzemienia do wycinania serc ofiarom rytualnym. Nazwa roku w kalendarzu obrzędowym.
Tecuciztecatl, Teciztecatl (Tekusistekatl, Tesistekatl) - Ten z ziemi muszli. Bóg, który rzucił się do ognia i przemienił w księżyc.
Telpochcalli (telpoczkalli) - Dom Młodych. Szkoła aztecka, kształcąca wojowników wywodzących się głównie z niższych warstw społecznych.
Temazacalli (temaskalli) - Dom łaźni parowej, łaźnia parowa, w której kąpiel oprócz oczyszczania miała znaczenie obrzędowe i lecznicze.
Tenochtitlan (Tenocztitlan) - Stolica państwa Azteków. Na jej gruzach zostało wzniesione dzisiejsze miasto Meksyk.
Teoicpalli (teoikpalli) - Siedzisko Boga. Krzesło trzcinowe, na którym kapłani nieśli figurę Huitzilopochtli w czasie wędrówki z Aztlanu.
Teomama(s) Kapłani, przewodnicy Azteków w ich wędrówce z Aztlan. Nazwa rozmaicie przekładana przez kronikarzy hiszpańskich: Nosiciele boga; Niewolnicy boga; Ci, którzy strzegą boga.
Teotihuacan (Teotiuakan) - w okresie klasycznym najważniejszy ośrodek kulturowy na Wyżynie Meksykańskiej.
Tepeyollotl (Tepejolotl) - Serce Góry. Bóg aztecki wyobrażany w postaci jaguara, mieszkający w jaskini, we wnętrzu ziemi.
Texcoco (Teskoko) - jedno z najważniejszych miast-państw w Dolinie Meksyku, tworzące trójprzymierze z Tenochtitlanem i Tlacopanem (Tacuba).
Tezcatlipoca (Teskatlipoka) - Zwierciadło dymiące. W niektórych relacjach - Tezcatlipuca, Tezcatlepoca. Jeden z najważniejszych bogów azteckiego panteonu, występujący w różnych formach i pod różnymi nazwami. Podobnie jak Quetzalcoatl, z którym toczył zaciekłą walkę, był współtwórcą i niszczycielem kolejno stwarzanych światów. Inne jego nazwy: Moyocoyatzin - Pan, władca samowłądny. Ten, który się stworzył sam; Yaotzin - Wróg; Necoc Yaotl - Wróg Obu Stron; Nezahualpilli - Książę Poszczący; Titlacahuacan lub Titlacauan - Ten, którego niewolnikami jesteśmy.
Tlachialoni (tlaczialoni) - Przez co się widzi, narzędzie do patrzenia. Perforowany dysk z rączką, insygniem boga Tezcatlipoki.
Tlachtli (tlacztli). Rytualna gra w piłkę powszechna w Mezoameryce.
Tlahuizcalpantecutli (Tlauiskalpantekutli). Jedna z emanacji Quetzalcoatla jako Gwiazdy Porannej (Wenus).
Tlaloc (Tlalok) - Ten, który powoduje wyrastanie. Bógdeszczu i pioruna. Jedno z najważniejszych i najdawniejszych bóstw Meksyku.
Tlaltecutli (Tlaltekutli) - Bóstwo Ziemi
Tlamatini (liczba mnoga Tlamatinime) - Ten, który zna rzeczy. Według Sahaguna - mędrzec, filozof.
Tlazolteotl - Pożeraczka nieczystości. Bogini Matka, jako bogini miłości "zjadająca" grzechy ludzi.
Tlillan Tlapalan - Siedziba czarnego i czerwonego, czyli siedziba mądrości. Określenie wiedzy i pisma.
Tloque Nahuaque (Tloke Nauake) - Pan bliskości i zespolenia. Według Clavijero - "Ten, który ma wszystko w sobie". Jeden z tytułów Boga Dwoistości.
Tochtli (tocztli) - królik. Nazwa roku w kalendarzu obrzędowym.
Toltecayotl (toltekajotl) - zespół tradycji i wynalazków będących dziełem Tolteków.
Tonacaciuatl (Tonakasiuatl) - Pani naszego ciała albo naszego utrzymania. Zwana również Omeciuhuatl.
Tonacatecutli - Pan naszego ciała albo utrzymania. Zwany również Ometecuhtli.
Tonacatepec (Tonakatepek) - Góra Pożywienia. Góra, w której wnętrzu znajdowały się ziarna kukurydzy odkryte przez Quetzalcoatla dzięki pomocy czarnej mrówki.
Tonalpohualli - Kalendarz obrzędowy.
Tonan, Tonantzin - Nasza Matka. Tytuł bogini Matki.
Tonatiuh (Tonatiu) - Ten, który czyni dzień. Bóg Słońca.
Tullan - Między trzcinami. Nazwa dużego miasta, zwanego także Tula, stolica państwa Tolteków, której ruiny znajdują się w obecnym stanie Hidalgo.
Tzihuactli (tsiuaktli) - gatunek kaktusa.
Xilonen (szilonen) - bogini młodej kukurydzy.
Xipe Tótec (Szipe Totek) - nasz Pan obdarty ze skóry. Bóg odnawiającej się roślinności i płodności. Ludzi składanych mu w ofierze obdzierano ze skóry, którą następnie wkładał na siebie celebrujący kapłan.
Xiuhcoatl (sziukoatl) - Wąż z turkusów (turkusowy). Insygnium Huitzilopochtli. "Symbol ognia ziemskiego i niebiańskiego, czyli promieni słonecznych".
Xochipilli (Szoczipilli) - Książę Kwiatów. Zob. Macuilxochitl.
Xochiquétzal (Szocziketsal) - Kwiat - pióro drogocenne. Bogini kwiatów, miłości, odnawiającej się roślinności i sztuk zdobniczych.
Xólotl (Szolotl) - jedna z emancji boga Quetzalcoatla. Uważana za boga bliźniaków, także planety Wenus, będącej równocześnie Gwiazdą poranną i Gwiazdą wieczorną. Wyobrażany z głową psa. Towarzyszył Quetzalcoatlowi w wyprawie do podziemnej krainy zmarłych. Według innej wersji został sam wysłany do Mictlanu.

Quetzalcoatl? Ta osobowość pojawiała się przecież w innych kulturach. Nawet w chrześcijaństwie występuje.

Przyznam, że nie zagłębiałem się aż tak bardzo, ale każda religia ma to do siebie, że lubi przejmować zwyczaje/bogów z innych religii i włączać ich do własnego kanonu. W tym przypadku mogło być tak samo. Niewątpliwie jednak jest on bogiem Mezoamerykańskich wierzeń.