ParaMythology

Zawierają w sobie pytania o mechanizmy zachowania w wymiarze „tu i teraz” oraz aspekty rozwoju ontogenetycznego. Jest to więc kategoria czynników, która odnosi się do osobnika lub konkretnej sytuacji bodźcowej - są to mechanizmy danego zachowania się, zarówno anatomiczno-fizjologiczne, jak stan organizmu (z bodźcami wewnętrznymi, humoralnymi czynnikami motywacyjnymi itp.) oraz wywołujące je lub wyzwalające bodźce zewnętrzne (w psychologii bodźce zewnętrzne i motywacja określane są mianem „źródeł” zachowania się); ich poszukują tradycyjne nauki behawioralne, jak etologia i psychologia, a w przeciwstawieniu do nich socjobiologia i ekologia behawioralna (i ewolucyjna) poszukują czynników (przyczyn) dalszych.


Nauki behawioralne zawdzięczają wiele innym dyscyplinom, jak psychologia fizjologiczna, neurobiologia i jej odłam – neuroetologia, endokrynologia behawioralna, chronobiologia (czyli nauka o rytmach biologicznych), psychofarmakologia i etofarmakologia. Etologia i socjologia zwierząt oraz ekologia behawioralna mają wiele wspólnego z ekologią, etologia człowieka (antropoetologia) zazębia się z psychologią [człowieka], zaś etologia kognitywna z psychologią kognitywną i – najnowszą, szerszą dyscypliną – kognitywizmem. Istnieją oczywiste więzi między socjologią zwierząt a socjologią [człowieka] z jednej strony oraz socjobiologią – z drugiej.